vô hạ
1. Tại nhà thờ, nhất là nơi tư gia, trước khi bắt đầu đọc kinh, người Công giáo Việt Nam luôn có thói quen tốt lành là cầu xin Chúa Thánh Thần bằng lời kinh mà lớn nhỏ đều thuộc lòng: “Chúng con lạy ơn Đức Chúa Thánh Thần thiêng liêng sáng láng vô cùng, chúng con xin Đức Chúa Thánh Thần xuống đầy lòng chúng con là kẻ tin Đức Chúa Trời… sửa lại mọi sự trong ngoài chúng con … và cũng xin an ủi dạy dỗ chúng con làm những việc lành vì công nghiệp vô cùng Đức Chúa Giêsu Kitô là Chúa chúng con”. Kinh nầy luôn mở đầu trước khi tiếp theo những kinh khác hoặc chuyển qua sinh hoạt giao tế xây dựng hội đoàn của Họ Đạo.
Chúa nhật ngày 31 tháng 05.2020 nầy, lịch Phụng Vụ Công giáo dành riêng để tôn kính Ngôi Ba Thiên Chúa, còn gọi là Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, hoặc vắn tắt, Lễ Hiện Xuống. Kinh nguyện Thánh Thần trên, là theo thói quen nhân hình nhân ảnh của con người trần thế, mời gọi cậy dựa để có thêm sức mạnh tinh thần trợ lực linh thiêng cho biết việc phải làm khi cần thiết. Nhưng Thánh Thần của chúng con luôn hiện diện và bao phủ chúng con từ khi mới thạo thành vũ trụ tới hôm nay và mãi mãi về sau nữa.
2. Từ khởi thuỷ, với bằng chứng trong Sách Khởi Nguyên 1:2, qua nhãn quan của Nhóm Ký Lục Thánh Kinh gọi Chúa là Giavê, thì Thánh Thần đã bay lượn là đà trên đống hổn mang chi sơ, biến chúng dần dần thành vũ trụ xinh đẹp, sẳn sàng cho con người hưởng dùng sau nầy, khi Chúa làm ra họ sau cùng. Và hôm nay NASA Cơ Quan Quản Trị Hàng Không và Không Gian Quốc Gia (Hoa Kỳ) ghi nhận bằng khoa học kỷ thuật vi tính hiện đại rằng Thái Dương Hệ nầy đã xuất hiện chừng 13 tỉ 7 hay 13 tỉ 8 trăm triệu năm.
3. Bước vào Thánh Lễ, theo Sách Tông Đồ Công Vụ 2:1-11 của Chúa Nhật hôm nay, Thánh Thần đến trong cơn gió ào ạt với hình lưỡi lửa, để ban sức mạnh, đậu trên từng người đang tụ họp tại tầng trên một căn nhà gần khu đất trống của Đền thờ Giêrusalem. Lần nầy, Thánh Thần đến qua lưỡi lửa. Lửa trong Cựu Ước là sự hiện diện của Thiên Chúa, đầy oai phong, uy vũ, cũng có mục đích tinh luyện mọi dơ bẩn thành tinh ròng và hình tướng chiếc lưỡi là sứ mệnh rao giảng của mọi người tin Chúa.
Rồi các tông đồ và những người hiện diện – theo bản ghi chú Anh ngữ, có chừng 120, tụ họp tại tầng trên – đầy Thánh Thần, bắt đầu nói hơn chục ngôn ngữ trong vùng, hàm chứa nội dung về Chúa Giêsu, để liên kết, hợp nhất và phục vụ nhau. Họ nói nhiều thứ tiếng là cách của Thánh Kinh tôn vinh vai trò của Thánh Thần chủ yếu là hoà hợp và thanh tịnh trong việc cải tạo bộ mặt trái đất bất hòa, do nhiều ngôn ngữ, dựa vào sự tích Tháp Babel trong Cựu Ước (Sáng Thế 11:1-9).
Đọc tiếp câu 5-11, người ta có thể hình dung ra như thời nầy, mỗi người trên tay có chiếc điện thoại tinh khôn, mở phần mềm của Google Dịch ra tiếng nói địa phương của mình. Tức là Tông đồ nói tiếng Aram, những người hiện diện nghe thành ngôn ngữ của mình cùng lúc. Vì chưng, Lễ Ngũ Tuần 50 ngày sau Vượt Qua là lễ thứ hai trong năm, toàn quốc xứ Giudêu và những Do Thái làm ăn phương xa, qui tụ về Giêrusalem dâng tiến lên Giavê hoa quả đầu mùa sau vụ gặt. Chuyện Do Thái kiều tứ phương ngày xưa về xứ, mừng Lễ Ngũ Tuần, cũng tương tự như Việt kiều ngày nay tại nhiều nước trên thế giới, thế hệ hai, ba và sau đó nữa, rất rành tiếng bản địa nơi sinh sống, về quê nhà Việt Nam của tổ tiên, ăn Tết ta vậy.
Kế tiếp trong CV. cũng 1:14-41 với chiếc lưỡi được Thánh Thần tôi luyện của vị Giáo Hoàng số một Phêrô, đã đánh được mẽ lưới 3 ngàn linh hồn đều chịu phép rửa và cũng được ân huệ của Thánh Thần như nhau. Một Đức Tin, một phép Rửa, trong một Thánh Thần (II Êph. 4:1-6). Đó là phép lạ vĩ đại của Thánh Thần khích lệ các tông đồ, để sau nầy khi gặp nguy khốn, mà thêm vững lòng tin cậy. Những bổn đạo đầu tiên trên, ở lại tại chổ hay tứ tán tha phương cầu thực sẽ là những chứng nhân tích cực cho Chúa Kitô hoặc sẽ làm nên những cơ sở hay đầu cầu cho công cuộc rao giảng Tin Mừng trong giai đoạn nối tiếp.
4. Rồi trong Phúc Ân Gioan 20:19-23 Chúa chúc bình an. Như Thiên Chúa Ba Ngôi – qua đại danh từ Chúng Ta trong St. 1:26 – thổi hơi, là hình ảnh ban sự sống cho Adam từ lúc tạo thiên lập địa. Và trong Tân Ước hôm nay Chúa Giêsu cũng thổi hơi lại, để ban tân sinh khí là Thánh Thần, tạo nên một dân mới với thời đại mới. Chúa cũng sai Tông Đồ đi rao giảng với quyền tha tội. Cả 3 dữ kiện quan trọng trên đan kết thành một trên nền tảng quyền năng của một Thánh Thần duy nhất.
Từ xa xưa cho tới ngày nay, con cháu Abraham khi gặp nhau, lúc nào miệng cũng chúc Shalom trước nhất vì họ rất cần bình an, như dân Việt ta, qua bốn ngàn năm tai họa chia rẽ, bất hoà, nô lệ, chiến tranh, loạn lạc, ngoại xâm, lệ thuộc dưới nhiều hình thức. Mà khi Thánh Thần tới, chính là bình an của Thiên Chúa viếng thăm dân người vậy.
5. Sau Chúa Giêsu là thời đại của Thánh Thần. Ngài thể hiện sức sống biến hóa, ứng biến khôn lường trong Giáo Hội với muôn màu muôn vẻ vì phần rỗi loài người, có thể coi phần nào như Kinh Dịch biến hóa của Á Đông. Bên dưới, chỉ xin ghi ra vài Sứ mệnh chính yếu của Chúa Thánh Thần qua Thánh Kinh:
Học thuyết về Thánh Thần cũng như học thuyết về Chúa Ba Ngôi vượt quá trí khôn con người. Thánh Kinh ghi lại rất giới hạn.
Trong thư 1 Timôtê 4:1 Ngài được gọi là Thánh Thần của Thiên Chúa hay Thánh Thần của Đức Kitô.
Thánh Kinh trình bày Thánh Thần là Ngôi Vị riêng biệt trong Ba Ngôi và phần nào như “Godhead” Đầu Não, Thủ Ngôi của Thiên Chúa (Mt. 3:16-17, 28:19, Ga. 14:16-17, 15:26).
Thần tính của Ngài được nhấn mạnh qua Thánh Danh của Ngài ( Cv. 5:3-4, 13:2, Dt. 9:14) trong ngôn ngữ của con người, qua tiếng Hilạp xưa, Rôma Latin cổ và Âu Mỹ hiện nay, kể luôn qua Việt Nho của con cháu Bách Việt ta nữa.
Họ đầy tràn Thánh Thần trong CV. 2:4, không có nghĩa là trước đó Thánh Thần không hoạt động, vì Ngài cũng là Đấng Sáng Tạo và hoàn thành (ST. 1:2) nhưng ở đây Thánh Thần đến với dân trong cách thế mới, đầy uy quyền hơn, để bắt đầu thời kỳ cách tân, cho đến khi Chúa Giêsu lại tới trong tương lai, kể từ khi trong kẻ chết mà phục sinh.
Ngài là nguồn gốc sự sống (TV 104:29, Job 32:8, Dân số 11:17)
Chúa Giêsu giáng phàm qua quyền năng phần nào (phần nào, theo chú giải bản Anh ngữ) của Thánh Thần (Luca 1:35, Gioan 1:32, 3:34).
Ngài là Thần của sự thật và nguồn gốc – tác giả – của Thánh Kinh (Gioan 14:26, 16:13, I Cor. 2:10-13, II Tim. 3:16).
Thánh Thần được coi như đang ở trong chúng ta (Rom.8:9, Cor.6:19-20, Eph.4:30,5:18). Nhưng mà chính con thì lại:
6. Nhiều lúc quên hẳn Ngài là Thánh Linh, so với anh em Tin Lành, Chính Thống, dù con cũng đọc kinh và hát cầu Chúa Thánh Thần trong tiếng Việt của con nhiều lần.
Trong bốn năm chục năm qua, có thêm nhiều bài hát mới ca khen Ngài, giúp cho giáo dân chúng con thêm lòng sốt sắng. Trong đó bài hát Latin “Veni Creator Spiritus” điệu bình ca Grêgorian, do Giám Mục Thần Học Gia Rabanus Baurus thế kỷ IX cảm nghiệm sáng tác, được dịch ra nhiều ngôn ngữ, hát trong những dịp lễ chính thức của Giáo Hội, từ phong chức Linh Mục, Giám Mục, bầu cử Giáo Hoàng, khai mạc Công Đồng Chung, ban Bí Tích Thêm Sức, Phong Thánh, thánh hiến đền thờ, lễ khấn hứa và những dịp trọng đại… mà Cha Cựu Giám Đốc Đỗ Kim Thành của Cần Thơ đã cho học trò Lớp Đệ Nhất tập dịch ra Việt ngữ 50 năm trước. Chỉ xin ghi ra hai câu đầu, ý nghĩa thật thâm sâu.
Xin hãy đến, Thánh Thần Đấng Sáng Tạo. Xin hãy thăm viếng tâm trí những người của Ngài. Xin đổ đầy ân sủng siêu nhiên cho những lồng ngực (chứa con tim) mà Ngài đã tạo nên.
Ngài được gọi là Đấng Phù Trợ, là món quà của Thiên Chúa tối cao, là suối nguồn sống, là lửa, là tình bác ái, là dầu thần thiêng.
7. Bảy ơn Chúa Thánh Thần.
Giáo lý Công giáo dạy Chúa Thánh Thần ban 7 ơn. Bảy là số đỏ, số tốt, số hoàn hảo trong văn hóa Hy lạp. Không phải Thánh Thần bị đóng khung trong số bảy, mà Ngài ban muôn ơn, vô vàn.
Theo bài bản thì thứ nhất là ơn Khôn ngoan, (2) Hiểu biết, (3) Lo liệu (grace of counsel: Đúng hơn là được chỉ dẫn, được chỉ bảo đàng lành, được cố vấn khuyên nhủ), (4) ơn Sức mạnh, (5) ơn Thông minh, (6) ơn Đạo đức, (7) ơn Sợ Chúa (fear of God/peur de Dieu) tiếng Việt lịch sự, theo bản dịch xưa nay là ơn KÍNH sợ Chúa.
Vì thời trước, xem Chúa như hoàng đế chuyên chế. Sợ vua hơn sợ cọp, nên kính nhi viển chi cho ăn chắc. Chúa cũng bị sợ lây. Chứng cứ là khi ban 10 Điều Răn trên núi Sinai, ai lên núi bị chết phải rồi, mà ai chạm chân núi cũng bị giết luôn (Xh. 19:12). Ngày nay cách tân rồi, gọi là ơn KÍNH YÊU Chúa hay ơn Yêu Mến Chúa của Thánh Thần là phải nhất, Grace of love of God/ Amour de Dieu, như thánh Augustinô dạy: Hãỵ yêu và làm điều bạn muốn.
8. Thánh Thần qua hình ảnh chim câu.
Văn hóa Hipri, Do Thái coi chim câu là loài điểu cầm tinh sạch vì chay lạt, thanh tịnh, suốt đời chỉ ăn ngũ cốc, rau cải, mà không ăn mặn hay mạng, sinh mạng, dựa vào sự tích Lụt Đại Hồng Thủy trong sách Sáng Thế 8:9.
Sau 40 ngày mưa gió bão bùng như trút, ông Nôe thả con quạ ra coi nước rút chưa, nhưng quạ đi luôn không trở lại (hiểu ngầm, quạ có thể đậu trên và ăn xác chết). Sau đó ông thả chim câu ra, rồi chim câu lại quay về tàu với ông vì không chổ đậu. Đó là chưa nói chim câu tinh khôn, nên người Hoa có thể huấn luyện làm giao liên mang thư qua lại.
Vào thời Tân Ước, sau khi Chúa Giêsu chịu phép rửa xong, vừa dưới nước lên, thì tầng trời mở ra, Người thấy Thần Khí Thiên Chúa đáp xuống như chim câu và ngự trên Người (Mat. 3:16, Mc 1:9-11, Lc 3:21-22).
Tới đây, quí vị đã biết rõ nguồn cơn, người Kitô giáo không thờ bồ câu làm Totem vật chủ thần thánh. Mà cầm và thú bình thường được Thiên Chúa dựng nên, làm thực phẩm dưỡng nhân.
Kết lại. Dịp mừng kính Lễ Chúa Thánh Thần năm nay, con biết ơn thánh của Ngài đổ xuống mọi người, còn hơn mưa dầm tháng Bảy miền nhiệt đới nữa. Chỉ cần con sửa soạn máng xối, xúc lu thì có được nước ngon ngọt – ơn cần thiết – mà xài.
Kế tiếp, con chỉ dám thỏ thẻ với Ngài về chút việc xây dựng giáo xứ địa phương, rằng mỗi người có tâm thể bình thường, là ân huệ lớn lao Chúa ban. Nên con phải trả lại Chúa bằng cách phục vụ anh em theo khả năng nơi cộng đồng đang sống. Con không được nói mình không khả năng nào để chẳng làm gì, mà xin lập lại câu nói danh tiếng để đời của Thánh Augustinô, mà quí Cha Thầy hay trích nguyên văn Latin: Quid vis me facere, Domine? Chúa muốn con làm gì, Lạy Chúa? Sau đó con cũng ngõ lời nầy với vị lãnh đạo tinh thần tại địa phương của con nữa.
Ba là con biết rằng mình chỉ là hạt cát thô sơ, có khi được dùng xây tầng trên, có lúc bị vùi dập bên dưới của nền tòa nhà Giáo Hội vì đại cuộc. Nhưng với niềm tin nơi Thánh Thần, như câu phương châm hay thành ngữ mà dân Hà Bắc xưa nay còn lưu truyền: Khi Trời lấy đi cái nầy, thì Trời ắt đã chuẩn bị cái khác tốt hơn.
Cuối cùng, nạn dịch cúm viêm phổi Corona và những thảm họa khác chưa qua hẳn. Là con người bình thường của thời Môisen như trong sách Xuất Hành 21:24, Lêvi 24:20, Nhị Luật 19:21: “Mắt đền mắt, răng đền răng”. Con thấy đó là công bằng. Nhưng qua những ân sủng mà con nghiệm được hôm nay, xin giúp con mỗi ngày mỗi mới với lời tâm kinh, khi con còn là học sinh nửa thế kỷ trước: Lạy Thánh Thần, xin ngự đến. Xin tràn ngập tâm hồn các tín hữu Chúa và đốt lên lửa tình yêu trong lòng chúng con. Amen.
