Thứ Tư Lễ Tro
Sách tiên tri Giôen 2.12-18;
Thư II của Thánh Phaolô gửi Côrintô 5.20-6.2
và Phúc Âm Matthêô 6,1-6.16-18
Tin Mừng chúa Giêsu theo Thánh Mátcô
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Các con hãy cẩn thận, đừng phô trương công đức trước mặt người ta để thiên hạ trông thấy, bằng không các con mất công phúc nơi Cha các con là Ðấng ở trên trời. Vậy khi các con bố thí, thì đừng thổi loa báo trước, như bọn giả hình làm ở nơi hội đường và phố xá, để cho người ta ca tụng họ. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Các con có bố thí, thì làm sao đừng để tay trái biết việc tay phải làm, để việc con bố thí được giữ kín và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con. “Rồi khi các con cầu nguyện, thì cũng chớ làm như những kẻ giả hình: họ ưa đứng cầu nguyện giữa hội đường và các ngả đàng, để thiên hạ trông thấy. Quả thật, Ta bảo các con rằng: họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi cầu nguyện, thì hãy vào phòng đóng cửa lại mà cầu xin với Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con, Ðấng thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con. “Khi các con ăn chay, thì đừng làm như bọn giả hình thiểu não: họ làm cho mặt mũi ủ dột, để có vẻ ăn chay trước mặt người ta. Quả thật, Ta bảo các con, họ đã được thưởng công rồi. Còn con khi ăn chay, hãy xức dầu thơm trên đầu và rửa mặt, để thiên hạ không biết con ăn chay, nhưng chỉ tỏ ra cho Cha con, Ðấng ngự nơi bí ẩn, và Cha con thấu suốt mọi bí ẩn, sẽ trả công cho con”. Đó là Lời Chúa.
Diễn ý:
Mùa Chay, Thứ Tư Lễ Tro
Những việc đạo đức phải lo hàng ngày:
Bố thí, cầu nguyện, ăn chay.
Sám hối, xưng tội, ăn ngay ở lành.
Bố thì, kín đáo, chân thành
Không cần loan báo rõ rành phô trương.
Cầu nguyện khỏi dán bích chương
Đóng cửa phòng lại, Chúa thương đủ rồi.
Ăn chay cũng kín đáo thôi
Mặt mày sáng sủa miệng môi tươi cười
Thiên Chúa thấu suốt mười mươi
Trả công khen thưởng cho đời của con.
Mùa Chay dâng chút lòng son:
Xét mình, nhận lỗi: lo toan bạc tiền.
Xin cho sống thánh sống hiền:
Hãm mình cầu nguyện như kiềng ba chân.
Amen.
I. Sứ điệp Phúc Âm:
Thực tế của đời người: Tội lỗi và bất hạnh! Nên con người cần sám hối để nhận ơn tha thứ và ơn cứu độ.
Những việc đạo đức phải làm để tỏ lòng sám hối là: bố thí, cầu nguyện và ăn chay.
Tất cả phải làm trong âm thầm, kín đáo và chỉ có Thiên Chúa là Đấng thấu suốt mọi sự biết và ban phần thưởng cho việc lành phúc đức chúng ta làm.
II. Dẫn giải có liên quan Phúc Âm:
Thứ Tư Lễ Tro và Mùa Chay: Trong truyền thống các đan sĩ và tụ viện, tro được dùng để nói lên mối liên hệ với sự chết và sự khiêm nhường thống hối trước mặt Chúa. Vì thế, các tu sĩ, các đan sĩ có tục lệ tại một số nơi, muốn nằm trên đống tro với chiếc áo nhặm để chết. Thánh Martino thành Tours bên Pháp đã nói: “Không gì xứng hợp hơn cho một tu sĩ là việc nằm chết trên đống tro bụi”. Các vị này lấy tro đã được làm phép trong ngày Thứ Tư Lễ Tro, rồi vẽ hình thánh giá trên đất, trên đó còn trải thêm áo nhặm và rồi các vị nằm trên đó khi hấp hối và khi chết. Các tu sĩ cũng có thói quen trộn tro vào bánh như của ăn. Ðó là một hình thức hãm mình nhiệm nhặt mà các tu sĩ phải giữ.
Từ ngữ tiếng Việt Mùa Chay, lấy từ tiếng La-tinh Quadragesima, chỉ định thời gian Phụng vụ trước Mùa Phục Sinh, có nghĩa là 40, một từ chủ chốt bao gồm nhiều biến cố quan trọng, được Kinh Thánh nói tới nhiều lần. Bốn mươi ngày của Mùa Chay gợi nhắc đến bốn mươi ngày Chúa Giê-su chay tịnh và chịu cám dỗ trong sa mạc (Mt 4,1-11; Mc 1,12-13; Lc 4,1-13). Nhưng khi chúng ta đọc những bản tường thuật của Phúc Âm về các cơn cám dỗ của Chúa, luôn được đặt vào Chúa Nhật đầu Mùa Chay, nó lại hướng chúng ta về nhiều chủ đề khác. Những cám dỗ Chúa chịu cũng còn gợi lại 40 năm dân Israel chịu thử thách trên đường tiến về Đất Hứa… Nối tiếp con số 40 này chúng ta hãy cùng tìm hiểu thêm những chủ đề khác.
Ý nghĩa của 40 ngày chay tịnh
Phải nói ngay là không ai biết Chúa ăn chay và cầu nguyện bao lâu. Như đã có lần nói: Phúc Âm không là bài phóng sự, nhưng là giáo lý của các tông đồ, thành hình sớm nhất là 40 năm sau khi Chúa lên Trời. Khi Chúa vào sa mạc ăn chay cầu nguyện thì chưa có các tông đổ, nên không có ai gọi là ‘chứng kiến tận mắt” việc Chúa làm trong sa mạc và làm trong bao lâu.
Tất cả 3 Phúc Âm Nhất Lãm, Matthêô, Matcô và Luca đều tường thuật việc Chúa dành riêng một thời gian đặc biệt 40 ngày trước khi xuất hiện công khai truyền đạo. Nhưng những tường thuật nầy không đồng nhất: Thánh Matthêô nói: Thánh Thần hướng dẫn Chúa vào Sa Mạc để bị ma quỉ cám dỗ, Ngài ăn chay bốn mươi ngày và bốn mươi đêm (Matt. 4,1-2) Phúc Âm Matcô thì nói “Ngài lưu lại đó 40 ngày, bị ma quỉ cám dỗ. Ngài ở giữa những hoang thú và có các thiên thần hầu cận” (Matcô 1,12-13) Matcô nói ngày mà không nói đêm. Còn Luca như chúng ta sẽ thấy trong Phúc Âm Chúa Nhật Thứ Nhất Mùa Chay “Thánh Thần dẫn Ngài vào sa mạc bốn mươi ngày, chịu ma quỉ cám dỗ… Ngài không ăn gì cả.” (Luca 4,1-2) Thực tế có vậy không? Nếu một người không ăn gì cả 40 ngày?
Theo cách hiểu của Kinh Thánh, 40 ngày là thời gian cần thiết để giáo hóa và thanh luyện để chuẩn bị cho một sứ mạng lớn.
– Sách Sáng Thế Ký chương 6 và 7 tường thuật việc Chúa cho mưa trút nước suốt 40 ngày đêm gây ra Lụt Đại Hồng Thủy giết chết nhân loại tội lỗi, thanh tẩy địa cầu thời Ông Nôe.
– Môsê lên núi Sinai 40 ngày đêm nhận mười điều răn.
– Dân Do Thái lang thang trong sa mạc suốt 40 năm tìm về Đất Hứa.
– Chúa Giêsu vào rừng vắng ăn chay, cầu nguyện và bị cám dỗ 40 ngày đêm.
– Chúa Giêsu sau khi sống lại ở với các tông đồ 40 ngày trước khi lên trời.
– Mùa Chay kéo dài 40 ngày trước Phục Sinh là thời gian để cầu nguyện, ăn chay, hãm mình và đễ tôi luyện bản thân hầu đáp ứng cho sứ mạng Phục Sinh: Rao Giảng Đức Kitô đã chết và đã sống lại. Đó là việc các tông đồ đã làm sau ngày Chúa lên trời.
III. Thực hành Phúc Âm:
Bocca della verita: Phía trái cửa ra vào của nhà thờ Santa Maria ở Roma có một dĩa tròn bằng đá cẩm thạch, trên đó có hình người: mắt mở to, miệng mở rộng, được gọi là Bocca della verità: Miệng nói thật. Người ta nói rằng: Miệng nói thật nầy dùng để thử xem người ta có nói đúng với hành động mình làm không. Muốn chứng minh mình nói thật thì cứ để tay vào miệng bocca della verita nầy. Nếu người đó nói dối thì miệng nói thật sẽ ngậm lại giữ lấy tay của người nói dối.
Ai cũng biết đấy chỉ là hình ảnh để khuyên bảo chúng ta nên thành thật trong lới ăn tiếng nói. Có sao thì nói vậy.
Chúa dạy bố thí, ăn chay hãm mình… phải làm trong kín đáo tránh phô trương. Vì người đánh giá việc chúng ta làm không ai khác hơn là Chúa, Đấng chân thật. Ước gì chúng ta không ngần ngại đưa tay vào bocca della verity vì mình nói và hành động đúng sự thật. Không thêm bớt, không phô trương để nhận lời khen của người khác vì họ “tưởng là chúng ta đã làm được điều đó!” nhưng thực tế chỉ là dỏm.
Ai cũng phải công tâm nhìn nhận rằng: Ở Việt Nam tệ nạn nói dối được xếp hàng đầu trên thế giới. Có nhiều lý do! Tuy nhiên có một lý do tôi nhìn thấy là ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến mình, làm sao có lợi cho mình. Người ích kỷ chủ trương “qua sông rút cầu” hay “ai đó chết mặc xác nó!”
